Ontwikkelingen in WOZ-aanslagen: Een analyse van 2023 en 2024

Volgens de Waarderingskamer steeg het aantal onroerende zaken waarvoor een WOZ-waarde is bepaald in 2024 naar 9,4 miljoen, een toename van 100.000 ten opzichte van 2023. Deze groei weerspiegelt de dynamiek in de Nederlandse vastgoedmarkt. Opmerkelijk is de verbetering in de tijdige verzending van WOZ-beschikkingen: in 2024 werd 96,8% tijdig verzonden, een significante stijging ten opzichte van 92,0% in 2023.

Een opvallende ontwikkeling is de sterke daling in het percentage woningen waartegen bezwaar is aangetekend. In april 2024 was dit 3,9%, terwijl het in april 2023 nog 7,2% bedroeg. Deze daling kan verschillende oorzaken hebben, waaronder verbeterde nauwkeurigheid van waarderingen en betere communicatie door gemeenten. De voornaamste oorzaak lijkt het aanpassen van de proceskostenvergoedingen in de wet 'Wet herwaardering proceskostenvergoedingen WOZ en bpm'. De Vereniging Eigen Huis benadrukt het belang van een zorgvuldige beoordeling van de WOZ-waarde door huiseigenaren. Ze adviseren om de WOZ-waarde te vergelijken met recente verkoopprijzen van vergelijkbare woningen in de buurt en wijzen op de mogelijkheid om kosteloos bezwaar te maken bij de gemeente.

De gemiddelde waardestijging van woningen was in 2024 slechts 2,8%, vergeleken met 17,0% in 2023. Deze afvlakking wordt bevestigd door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat rapporteert dat de gemiddelde WOZ-waarde van woningen in 2023 met 16,4% steeg ten opzichte van een jaar eerder. Het CBS wijst erop dat deze stijging gebaseerd is op de waardepeildatum van 1 januari 2022, toen de woningmarkt nog zeer krap was. Voor niet-woningen zagen we een lichte stijging van de gemiddelde waardeontwikkeling van 2,2% in 2023 naar 3,2% in 2024, wat duidt op een relatief stabiele markt voor commercieel vastgoed.

De uitvoeringskosten van de Wet WOZ stegen aanzienlijk in 2023, tot €233 miljoen, een toename van €39 miljoen ten opzichte van 2022. De kosten per WOZ-object stegen van €20,90 in 2022 naar €25,00 in 2023. Een zorgwekkende ontwikkeling is de meer dan verdubbeling van uitbetaalde proceskostenvergoedingen, van €20,0 miljoen in 2022 naar €41,0 miljoen in 2023. Naar verwachting normaliseren de uitbetaalde proceskostenvergoedingen in 2024 naar een bedrag van ongeveer €20,0 miljoen.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) benadrukt de uitdagingen die gemeenten ondervinden bij de uitvoering van de WOZ. Ze wijzen op de toenemende complexiteit van waarderingen en de druk die ontstaat door de groei van ncnp-bezwaren. De VNG pleit al lang voor wetswijzigingen om de proceskostenvergoedingen te beperken en de kwaliteit van WOZ-taxaties te verhogen. Dat is inmiddels werkelijkheid geworden via de wet 'Wet herwaardering proceskostenvergoedingen WOZ en bpm'.

De Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) rapporteert dat de woningmarkt in 2023 een normalisatie doormaakte na jaren van extreme prijsstijgingen. Deze trend sluit aan bij de gematigde WOZ-waardestijging in 2024. De NVM wijst op regionale verschillen in woningprijsontwikkeling, wat de complexiteit van accurate WOZ-waarderingen onderstreept.

De Raad voor de rechtspraak meldt een toename in het aantal WOZ-gerelateerde rechtszaken. Dit weerspiegelt de groeiende bereidheid van burgers en bedrijven om hun WOZ-waarde aan te vechten. De rechtspraak benadrukt het belang van transparantie in de waarderingsmethoden van gemeenten om onnodige juridische procedures te voorkomen.

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) wijst op de variatie in OZB-tarieven tussen gemeenten. Deze verschillen kunnen leiden tot uiteenlopende belastinglasten, zelfs bij vergelijkbare WOZ-waardes. COELO benadrukt het belang van deze variatie voor de lokale autonomie, maar wijst ook op de potentiële verwarring die dit bij burgers kan veroorzaken.

De ontwikkelingen in WOZ-aanslagen tussen 2023 en 2024 laten een gemengd beeld zien. Enerzijds zijn er positieve trends zoals verbeterde efficiency en een daling in het aantal bezwaren. Anderzijds blijven er uitdagingen bestaan op het gebied van kostenbeheersing en het omgaan met marktfluctuaties. Voor gemeenten en beleidsmakers ligt de focus in de komende jaren waarschijnlijk op het verder optimaliseren van processen, het verbeteren van communicatie met belanghebbenden, en het implementeren van innovatieve technologieën om de uitvoering van de Wet WOZ te verbeteren. Door deze ontwikkelingen nauwlettend te volgen en hierop in te spelen, kan het WOZ-systeem verder worden verfijnd om te zorgen voor een eerlijke en efficiënte waardering van onroerende zaken in Nederland.